[Logan's Run] (Εκδήλωση 151)

Προβολή της ταινίας του 1976

[Logan's Run (=Η φυγή του Λόγκαν)].

(Ακολουθεί ανάλυση υπό Γιώργου Κατσαβού...)

LOGAN’S RUN (Ελληνικός τίτλος : Η Μεγάλη Έξοδος)
Σκηνοθεσία: Michael Anderson
Σενάριο: W. F. Nolan (novel), G. C. Johnson (novel), David Z. Goodman
Παίζουν:Michael York,Richard Jordan, Jenny Agutter, Peter Ustinov

Δυστοπία: ένας ξενικός όρος που χαρακτηρίζει κάτι ανώμαλο στην εξέλιξη. Το θεωρούμε αντίθετο της Ουτοπίας (σ.σ. ανύπαρκτος, παραδεισένιος τόπος) κι αυτή η έννοια μας παραπέμπει στην Πολιτική Φαντασία. Μια ζοφερή εξέλιξη του πολιτισμού. Η συντριβή της έννοιας του ατόμου σε μια μελλοντική κοινωνία που κάτω απ’ τον μανδύα του ευδαιμονισμού και του κοινωνικού «καλού» θυσιάζονται οι αιώνιες αξίες της ζωής.

Ο θρίαμβος της τεχνολογίας που χρησιμοποιείται όχι μόνο για το ευ ζήν, αλλά και για τον περιορισμό της ζωής χάριν μιας ιδέας που μετά από χρόνια αποδεικνύεται τραγικά εσφαλμένη. Η λογοτεχνία Ε.Φ. έχει αφιερώσει ολοκληρο κεφάλαιο στην Πολιτική Φαντασία, όπου περιέχονται αριστουργήματα. Μερικά απ’ αυτά έχουν γίνει επιτυχημένες ταινίες περνώντας στους θεατές τους πεσιμιστικά ή αισιόδοξα μηνύματα. Οι Nolan και Johnson έγραψαν την ομώνυμη νουβέλα στα μέσα της δεκαετίας του ’60 και ανάφεραν ότι σύντομα θα γίνει ταινία. Η MGM θεωρούσε ότι είχε έρθει ο καιρός να γίνει ένα φιλμ πλούσιο, με special effects, θεαματικό, γιατί η δεκαετία των ’70 είχε ανοίξει με ταινίες πεσιμιστικές, όχι ιδιαίτερα θεαματικές, με θέματα προβληματισμένα (A boy and his dog-1975, The Stepford Wives-1974, Zardoz-1973 κ.ά.) Σ’ αυτό το πλαίσιο του προβληματικού μέλλοντος της μετακαταστροφικής κοινωνίας ο σεναριογράφος David Z. Goodman επεξεργάσθηκε το θέμα της ταινίας μαζί με τους συγγραφείς, δίνοντας ένα θέαμα που τότε δεν μας είχε συνηθίσει το cinema. Ας μην ξεχνάμε ότι το Star Wars (1977) κι οι συνέχειές του δεν είχαν φανεί ακόμα. Το όλο σχέδιο ετοιμαζόταν να το αναλάβει ο George Pal (War of the Worlds, Time machine..) που είχε κάνει το 1975 το “Doc Savage - The Man of Bronze” με σκηνοθέτη τον Michael Anderson. Η ταινία αυτή όμως δεν είχε πάει καλά κι η MGM δεν ήθελε τον George Pal που το άστρο του είχε δύσει. Έτσι το σχέδιο συνέχισε με παραγωγό τον Saul David.

Βρισκόμαστε στον 23ο αιώνα, το έτος 2274 μ.Χ. Ο πολιτισμός μας δεν έχει εξελιχθεί ομαλά. Κάτι έχει συμβεί κι έχει κοπεί το μονοπάτι που θα μας οδηγούσε στο ... τελικό σύνορο. Ο άνθρωπος δεν έχει φθάσει στ’ άστρα. Στο παρελθόν έχουν συμβεί διάφορες καταστροφές. Κάποιος πόλεμος, κάποια παρατεταμένη μόλυνση και τα υπολείμματα της ανθρωπότητας (;) ζουν σε μια πόλη προστατευμένη από έναν θόλο (θέμα αρκετά συνηθισμένο στην Ε.Φ.). Η τεχνολογία έχει προχωρήσει και προσφέρει στους κατοίκους ανέσεις και ευδαιμονία (δεν φαίνεται να δουλεύει κανένας - οι μηχανές παρέχουν τα πάντα). Το κλειστό οικολογικό σύστημα απαιτεί διοίκηση από έναν ηλεκτρονικό υπολογιστή (με γυναικεία φωνή – τι τσούλα !) που ελέγχει τα πάντα, από το κλίμα και τον φωτισμό (όλα τεχνητά) μέχρι τις ζωές των κατοίκων. Αυτό γίνεται μ’ έναν κρύσταλλο που εμφυτεύεται στην παλάμη κάθε ατόμου απ’ την στιγμή της γέννησής του και ανάλογα με τα χρώματα που αλλάζει δηλώνει και την ηλικία του. Όλα θα ήταν ιδανικά αν το κλειστό οικολογικό σύστημα δεν απαιτούσε αυστηρό έλεγχο πληθυσμιακής ανάπτυξης. Όλοι φθάνουν μέχρι την ηλικία των τριάντα και μετά συμμετέχουν σε μία δοκιμασία που λέγεται «ανανέωση», κατά την οποία μπορεί να πάρουν παράταση άλλων 30 χρόνων ζωής ή να καούν με τα λέϊζερ.

Για την πιστή εφαρμογή αυτού του κανόνα υπάρχει ένα σώμα αστυνόμων - εκτελεστών των “Sandmen”. Αυτοί αναλαμβάνουν να «τερματίζουν» (εκτελούν) όσους δεν υπακούουν στον κανόνα της «ανανέωσης» και γίνονται «δρομείς». Αυτοί είναι η αντίσταση σ’ αυτό το σύστημα.

Το θέμα της δυστοπίας στο cinema είχε ήδη δύο καλά παραδείγματα, και τα δύο Αγγλικές παραγωγές. Το ένα μάλιστα, το "1984" (1956) με τον ίδιο σκηνοθέτη (M. Anderson). Το άλλο, "Fahrenheit 451" (1966) ήταν μια καλή μεταφορά στην οθόνη χωρίς ιδιαίτερα special effects πράγμα που κάνει το έργο διαχρονικό και την παρακολούθησή του άνετη και σήμερα.

Το "Logan’s run" όμως εγκαινιάζει μια νέα εποχή στο Αμερικάνικο cinema Ε.Φ. Εφαρμόζοντας νέες αντιλήψεις για τον προϋλογισμό έφερε ένα νέο στυλ glamour που χρειαζόταν η Ε.Φ. για να κάνει το άνοιγμά της στο πλατύ κοινό. Τα επόμενα χρόνια ήρθαν οι μεγάλες εισπρακτικές επιτυχίες με τα Star Wars και τον Ε.Τ. Παρ’ όλα αυτά η ταινία δεν κόστισε πολύ γιατί χρησιμοποίησε σαν σκηνικά χώρους που υπήρχαν ήδη. Τα περισσότερα πλάνα κινηματογραφήθηκαν στο Dallas Market Center, ως επίσης το Love Shop είναι το Oz Restaurant στο Dallas, το Αρχηγείο των Sandmen είναι το Zales International Headquarters, το Γυμναστήριο των Sandmen είναι το Arlington Health Center ενώ το Υδρογαλβανικό σύστημα ενέργειας είναι οι κήποι του Ft. Worth Water. Μετά απ’ αυτήν την έξυπνη χρησιμοποίηση φυσικών χώρων για την εξέλιξη του σεναρίου δεν θα περίμενε κανείς ότι το εν λόγω φιλμ θα έπαιρνε το Όσκαρ των special effects, ιδιαίτερα μάλιστα μετά την μετριότατη («ψεύτικη») μακέτα της Πόλης του Θόλου που βλέπουμε σε γενικά πλάνα ήδη απ’ το generique. Η εντύπωση μας μένει απ’ αυτά τα πλάνα, παρ’ όλο που χρησιμοποιείται το νερό και το πράσινο (οικολογικά στοιχεία) σαν περιβάλλον και τα κτίρια του πρώτου πλάνου κατασκευάσθηκαν ύψους 1,00 - 1,20 μ. για να προσαρμοσθούν στο σύστημα των ραγών των αυτόματων αυτοκινήτων.

Στο αρχικό cast ο ρόλος του Logan είχε δοθεί στον Jon Voight και της Jessica στην Linsday Wagner («Βιονική γυναίκα») ενώ ο ρόλος του γέρου που ερμηνεύει ο P. Ustinov είχε δοθεί στον James Cagney. Στο τελικό cast όμως φαίνεται ότι έβαλε το ... χεράκι του ο σκηνοθέτης M. Anderson που σαν Άγγλος προτιμούσε Άγγλους σε πρώτους ρόλους.

Η ταινία είναι φιλόδοξη και φαίνεται λαμπερή ακόμα και σήμερα. Η ιστορία της μας λέει πως οι άνθρωποι αλλάζουν τις προτεραιότητές τους καθώς μεγαλώνουν. Πολλές αναφορές είναι διαχρονικές με κυριότερη το ότι ο πολιτισμός είναι προσανατολισμένος στα νειάτα, που παρ’ όλο το αισιόδοξο μήνυμα του τέλους το πρόβλημα παραμένει.

Η επιτυχία της ταινίας προκάλεσε και μια τηλεοπτική σειρά 14 επεισοδίων που πρόβαλλε το CBS από Σεπτ. 1977 έως Ιαν.1978. Ο Nolan αργότερα έγραψε και δύο ακόμα συνέχειες με τίτλους "Logan’s World" και "Logan’s Search" που όμως δεν έγιναν ταινίες. Το θέμα της ταινίας προκάλεσε και σειρές Comics με την Marvel να βγάζει 7 τεύχη το 1976/77. Fan Clubs δημιουργήθηκαν με κυριότερα το United Sandmen (1982 - 1986) και το Logan’s Run Organizations of Fans που διαλύθηκε πριν γραφτεί η 3η νουβέλα - συνέχεια. Ο Nolan, το 1997, ισχυρίστηκε ότι ερχόταν σε συμφωνία με την Warner Bros. για remake - συνέχεια βάσει των δύο νέων βιβλίων του. Το σχέδιο όμως φαίνεται ότι δεν προχώρησε. Πάντως είχε ανακοινωθεί remake και για το 2006.

Για την ΑΘΗΝΑΪΚΗ ΛΕΣΧΗ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗΣ ΦΑΝΤΑΣΙΑΣ
Γιώργος Κατσαβός (a.k.a. LESTER)

Τόπος : αίθουσα Κασίων (3ης Σεπτεμβρίου 56, 2ος όροφος)
Ημερομηνία : Κυριακή 13/11/2005