Παρασκευή 29 Δεκεμβρίου 2017

Διήγημα, του Δημήτρη Φύσσα

Περισσότερα εδώ : http://diastixo.gr/logotexnikakeimena/pezografia/8718-fissas-28122017

«Πατησίων 402 (χριστουγεννιάτικο διήγημα)» του Δημήτρη Φύσσα
δημοσιεύτηκε 29/12/2017

Όπου κράνος μοτοσικλετιστή σε κεφάλι ποδηλάτη

Στον Αχιλλέα Κυριακίδη

«Συγγραφέας νεκρός σε ληστεία
Τρίτη, 29.12.2020, 17.21 (updated)
Νεκρός με μια σφαίρα στο κεφάλι έπεσε προχτές Δευτέρα βράδυ στην οδό Πατησίων ο συγγραφέας και δημοσιογράφος Δημήτρης Φύσσας, σε όχι πλήρως διευκρινισμένες συνθήκες.
Λεπτομερέστερα ο Φύσσας, 64 ετών, γυρνούσε σπίτι με το ποδήλατό του, όταν βρέθηκε σε ληστεία κοσμηματοπωλείου που ήταν σε εξέλιξη: στον αριθμό 402 της οδού Πατησίων, στο ύψος της πλατείας Κολιάτσου, τέσσερις ληστές με δυο μοτοσικλέτες και φορώντας κράνη, έχοντας ληστέψει το μεγάλο κοσμηματοπωλείο “Zenith” του κ. Θεόκλητου Μπαχλεμπέ, αντάλλασσαν πυροβολισμούς με αστυνομικούς που είχαν σπεύσει στο σημείο. Ενώ πολίτες έτρεχαν αλλόφρονες να σωθούν, οι ληστές διέφυγαν προς τα Άνω Πατήσια, με λεία της οποίας η αξία δεν έχει ακόμα υπολογιστεί.
Ο Φύσσας ήταν το μόνο θύμα. Το πιθανότερο είναι να πυροβολήθηκε από την ΕΛΑΣ που πάνω στην ένταση τον θεώρησε ληστή, επειδή φορούσε κράνος μοτοσικλετιστή, υπάρχει όμως και η πιθανότητα να τον σκότωσε σφαίρα των κακοποιών. Η ιατροδικαστική και βαλλιστική έρευνα θα δώσουν την ακριβή απάντηση.
Ο άτυχος συγγραφέας είχε γράψει 23 βιβλία και εκατοντάδες άρθρα, σε φυσική και ηλεκτρονική μορφή.
Ανακοινώσεις για το θάνατό του έβγαλαν η ΑΛΕΦ, η Ένωση των Άθεων, η Εταιρία Συγγραφέων, ο Σύλλογος “Αναγέννηση” περιοχής Κυπριάδη καθώς και οι συνάδελφοί του στην Athens Voice και στον Αθήνα 9,84.
Η κηδεία θα γίνει στο Δημοτικό Αποτεφρωτήριο Βοτανικού αύριο Τετάρτη 30 Δεκεμβρίου στις 3 το απόγευμα και θα είναι πολιτική.
(www.athinaikosminitor.com)»

Πέμπτη 7 Δεκεμβρίου 2017

Διήγημα, στο Φαεινόν

Αγαπητοί φίλοι,
Η Αθηναϊκή Λέσχη Επιστημονικής Φαντασίας σάς καλεί την Κυριακή 17 Δεκεμβρίου 2017 και ώρα 19:00 στην καφετέρια ΦΑΕΙΝΟΝ (Καλλιδρομίου και Μαυρομιχάλη) σε ανάγνωση διηγήματος επιστημονικής φαντασίας.

Ο τίτλος και ο συγγραφέας θα κρατηθούν για έκπληξη, αλλά αξίζει να σημειώσουμε ότι έχει ψηφιστεί από τους αναγνώστες του Locus ως ένα από τα καλύτερα διηγήματα ε.φ. του 21ου αιώνα.

Σας περιμένουμε όλους για να το ακούσουμε και να το κουβεντιάσουμε όλοι μαζί, καθώς είναι ένα διήγημα με αξιόλογους και επίκαιρους προβληματισμούς. Πριν και μετά, φυσικά, αναμένουμε πάντα όμορφες συζητήσεις κατ' ιδίαν, πάνω από καφέδες, ποτά και μεζεδάκια.

Εκ μέρους του Δ.Σ. της ΑΛΕΦ
Βάσω Χρήστου

Παρασκευή 17 Νοεμβρίου 2017

Προβολή, Κυριακή 26/11

Αγαπητοί φίλοι,
η ΑΛΕΦ σάς προσκαλεί την Κυριακή 26 Νοεμβρίου 2017 και ώρα 19.00  στην Αίθουσα Κασίων (Γ΄ Σεπτεμβρίου 56, 2ος όροφος) σε προβολή ταινίας. 


Το κινηματογραφικό τμήμα επιλέγει και πάλι να κρατήσει τον τίτλο της ταινίας για έκπληξη, αλλά προσφέρει τα παρακάτω στοιχεία για όσους θα ήθελαν να μαντέψουν. 

α) Το κείμενο, που είναι λίγο σουρεάλ, αλλά πολύ σχετικό: Ιστορικοί του μέλλοντος, που θα μελετούν την εποχή μας, θα συμπεράνουν ότι υπήρξε τότε μια τεχνολογική έκρηξη κατασκευασμάτων, που διευκόλυνε την ζωή μας. Θα τα ήξεραν όμως όλα; …        

«Γιώργο, να με πάρεις τηλέφωνο!» … «Μαμά, μ’ ακούς;»


β) Επιπλέον στοιχεία: Η ταινία δεν προβλήθηκε στην Ελλάδα. Η διάρκειά της είναι 87 λεπτά. 



 Η είσοδος είναι, όπως πάντα, ελεύθερη.
Παράκληση: Ελάτε στην ώρα σας !!!

Πέμπτη 16 Νοεμβρίου 2017

ΑΛΛΟΚΟΣΜΟΙ, παρουσίαση

Αγαπητοί φίλοι,
Την Τετάρτη 22 Νοεμβρίου και ώρα 19:00 θα γίνει η παρουσίαση της Ανθολογίας "ΑΛΛΟΚΟΣΜΟΙ" από τις εκδόσεις ComiconShop στην καφετέρια-μπαρ ΦΑΕΙΝΟΝ (Καλλιδρομίου και Μαυρομιχάλη). 
Πρόκειται για ένα βιβλίο με 18 διηγήματα του φανταστικού, πολλά εκ των οποίων είναι γραμμένα από μέλη της ΑΛΕΦ.
Για την ανθολογία έχουν κληθεί να μιλήσουν εν συντομία αρκετοί από τους συγγραφείς και, φυσικά, είμαστε όλοι καλεσμένοι. 
Ας πάμε να ακούσουμε δυο λόγια για ένα καινούργιο βιβλίο φανταστικών ιστοριών, παρέα με τους καφέδες και τα ποτάκια μας.

Εκ μέρους του Δ.Σ. της ΑΛΕΦ
Βάσω Χρήστου

Κυριακή 12 Νοεμβρίου 2017

Διήγημα, του Αντώνη Πάσχου

Αγαπητοί φίλοι,
η ΑΛΕΦ έχει τη χαρά να σας προσκαλέσει 

την Κυριακή 12 Νοεμβρίου και ώρα 20:00 

στην ανάγνωση του διηγήματος του Αντώνη Πάσχου "Πευκόφλουδη" 

στην Καφετέρια ΦΑΕΙΝΟΝ (Καλλιδρομίου και Μαυρομιχάλη)

Το διήγημα, που διακρίθηκε στον τελευταίο διαγωνισμό του διαδικτυακού φόρουμ sff.gr, μας υπόσχεται εντυπωσιακή ατμόσφαιρα και μια ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα κοσμοπλασία.

Σας περιμένουμε όλους, να ακούσουμε την ιστορία, να μιλήσουμε με τον συγγραφέα, και φυσικά να καλοπεράσουμε στη γνωστή ατμόσφαιρα των Κυριακάτικων συναντήσεων.

Εκ μέρους του Δ.Σ. της ΑΛΕΦ
Βάσω Χρήστου

Δευτέρα 6 Νοεμβρίου 2017

Δευτέρα 30 Οκτωβρίου 2017

Η ΕΦ στην Ελληνική Λογοτεχνία - Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών

Αγαπητοί φίλοι,
Με μεγάλη χαρά σάς προωθούμε την πρόσκληση της Στέγης Γραμμάτων και Τεχνών του Ιδρύματος Ωνάση για την συζήτηση Η Επιστημονική Φαντασία στην Ελληνική Λογοτεχνία, την οποία συνδιοργανώνουν η Στέγη μαζί με την ΑΛΕΦ, τη Δευτέρα 30 Οκτωβρίου 2017.

Η ώρα έναρξης της συζήτησης είναι 7:00 μ.μ και η είσοδος είναι ελεύθερη με δελτία προτεραιότητας τα οποία θα ξεκινήσουν να μοιράζονται μια ώρα νωρίτερα. 
Παρακαλούμε διαβάστε την πρόσκληση για περισσότερες λεπτομέρειες

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------


ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ

Παράλληλες δράσεις της έκθεσης Science Fiction: Ταξίδι στο Άγνωστο με ελεύθερη είσοδο.

Η Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση σας προσκαλεί σε μια σειρά εκδηλώσεων προκειμένου να γνωρίσουμε καλύτερα την ποικιλία ενός είδους, το οποίο τους δύο τελευταίους αιώνες πλέει ανάμεσα στην ποπ κουλτούρα, τη μαζική παραγωγή και τις πειραματικές προοπτικές.


PumziWanuri Kahiu (2010)


30 Οκτωβρίου | Η επιστημονική φαντασία στην ελληνική λογοτεχνία
Στέγη Ιδρύματος Ωνάση | Μικρή Σκηνή | 19:00 | Είσοδος ελεύθερη | Η διανομή των δελτίων εισόδου ξεκινάει μια ώρα πριν την έναρξη στο χώρο της εκδήλωσης

Τι είναι η επιστημονική φαντασία; Θα μπορούσε πραγματικά να δοθεί ένας σαφής ορισμός;
Αποτελεί η επιστημονική φαντασία μια προσπάθεια πρόβλεψης των επόμενων βημάτων της επιστήμης, μια απόπειρα προειδοποίησης για τους πιθανούς κινδύνους του τεχνολογικού μας μέλλοντος, μια κρυφή ματιά σε επερχόμενες κοινωνικές μεταβολές ή απλώς μια μεταφορά σημερινών καταστάσεων, ιδωμένων από την ασφάλεια της απόστασης χώρου και χρόνου;
Ποια είναι η σχέση της επιστημονικής φαντασίας με την τεχνολογία του σήμερα και του αύριο; Πού εστιάζει η σύγχρονη επιστημονική φαντασία σε μια χώρα όπως η Ελλάδα, η οποία εκ των πραγμάτων αδυνατεί να αποτελέσει την αιχμή του δόρατος σε σύγχρονες τεχνολογίες;
Γίνεται να ζούμε ήδη στην επιστημονική φαντασία χωρίς να γνωρίζουμε τους μηχανισμούς διείσδυσής της στην πραγματικότητα και στο άγνωστο; Πόσα από τα σύγχρονα επιτεύγματα αποτελούσαν ιδέες επιστημονικής φαντασίας λίγες μόλις δεκαετίες πριν;

Ομιλητές: Οι συγγραφείς Σπύρος Κίντζιος, Μιχάλης Μανωλιός, Κώστας Χαρίτος, Βάσω Χρήστου
Συντονίζει ο συγγραφέας Μανώλης Μανωλάς

Σε συνεργασία με την Αθηναϊκή Λέσχη Επιστημονικής Φαντασίας

Για να δείτε όλες τις παράλληλες δράσειςhttp://www.sgt.gr/gre/SPG2031/.

Κυριακή 29 Οκτωβρίου 2017

Γενική Συνέλευση και Εκλογές 2017

Αγαπητοί φίλοι,
εκτός από την ευχάριστη συμμετοχή της ΑΛΕΦ στο πάνελ της Στέγης τη Δευτέρα 30 Οκτωβρίου, υπάρχουν και οι ετήσιες τυπικές υποχρεώσεις τις οποίες καλούμεθα να εκπληρώσουμε.
Για τον λόγο αυτό, το Δ.Σ. της ΑΛΕΦ σάς καλεί στην ετήσια Γενική Συνέλευση της Λέσχης, την Κυριακή 29 Οκτωβρίου 2017 και ώρα 19:00 στην Αίθουσα Κασίων, 3ης Σεπτεμβρίου 56, 2ος όροφος.

Τα θέματα της Γενικής Συνέλευσης είναι:
  1. Έκθεση πεπραγμένων του Δ.Σ. για το έτος 2016-2017.
  2. Αναφορά του Λογοτεχνικού Εργαστηρίου (28ο και 29ο Λ.Ε.).
  3. Εκδοτική και Οικονομική πορεία του περιοδικού.
  4. Οικονομικός και επικοινωνιακός απολογισμός της συμμετοχής στο ΦantastiCon 2017.
  5. Οικονομικός απολογισμός για το διάστημα 2016-2017.
  6. Έκθεση Εξελεγκτικής Επιτροπής.
  7. Συζήτηση προϋπολογισμού του έτους 2017-2018.
  8. Προτάσεις-Εισηγήσεις του Δ.Σ..
  9. Θέματα και προτάσεις που θα τεθούν προς συζήτηση από τα μέλη.
  10. Εκλογή Εφορευτικής Επιτροπής, υποβολή υποψηφιοτήτων και διεξαγωγή αρχαιρεσιών για το νέο Δ.Σ. (διετία 2017-2019)

(Θέματα προς συζήτηση και υποψηφιότητες μπορούν τα τεθούν είτε νωρίτερα, με μήνυμα στο e-mailvasso.christou@gmail.com είτε κατά τη διάρκεια της Γενικής Συνέλευσης).

Δικαίωμα συμμετοχής και υποβολής προτάσεων στη Γενική Συνέλευση έχουν όλα τα τακτικά μέλη της ΑΛΕΦ. Τακτικά μέλη είναι εκείνα για τα οποία έχει παρέλθει ένα τετράμηνο από την ημερομηνία υποβολής της αίτησης μέλους στο Δ.Σ. (Όλα τα μέλη που έχουν υποβάλει αίτηση μέχρι και τον Ιούνιο του 2017 είναι τακτικά).
Δικαίωμα ψήφου στη Γενική Συνέλευση και δικαίωμα εκλέγειν έχουν τα ταμειακώς ενήμερα τακτικά μέλη
Δικαίωμα του εκλέγεσθαι έχουν τα τακτικά μέλη για τα οποία έχει παρέλθει και ένα τρίμηνο από την ημερομηνία που έγιναν τακτικά μέλη.
Ταμειακώς ενήμερα είναι όσα μέλη έχουν εξοφλήσει και τη συνδρομή του Β' εξαμήνου 2017.

Η εξόφληση των συνδρομών μπορεί να γίνει την ημέρα της Συνέλευσης.

Σε περίπτωση μη απαρτίας, η Γενική Συνέλευση θα πραγματοποιηθεί την Κυριακή 12 Νοεμβρίου 2017. 

Εκ μέρους του Δ.Σ. της ΑΛΕΦ
Βάσω Χρήστου

Τρίτη 10 Οκτωβρίου 2017

Διαστημική ταινία στις 15/10

Την Κυριακή 15 – 10 – 2017 και ώρα 19:30 η ΑΘΗΝΑΪΚΗ ΛΕΣΧΗ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗΣ ΦΑΝΤΑΣΙΑΣ (Α.Λ.Ε.Φ.) θα προβάλει ταινία στην Αίθουσα Κασίων (Γ΄Σεπτεμβρίου  56, 2ος όροφος).



Λίγα λόγια για την ταινία:
«Διάστημα! Και τι δεν μπορεί να βρει κανείς μέσα του! Δειλά-δειλά η Γη μας έχει ξεκινήσει και το ψάχνει.
Ακόμα έχουμε πολύ δρόμο μπροστά μας και μεγάλα ερωτηματικά! Με τις ταχύτητες που έχουμε μέχρι τώρα είμαστε ... κουτσές χελώνες.
Θά 'ρθει όμως η μέρα που τα διαστημόπλοιά μας θα αλωνίζουν τα πέρατα του Γαλαξία!
Αστρόπλοια όλων των ειδών, μεταναστευτικά, πολεμικά, νοσοκομειακά, σκάφη εξόρυξης κι εκμετάλλευσης, κρουαζιερόπλοια, ακόμα κι εξωγήινα! Κι οι άνθρωποι θα ζουν μέσα τους την μεγαλύτερη περιπέτειά τους. Καλή και κακή!»

Η είσοδος είναι, όπως πάντα, ελεύθερη κι η διάρκεια της ταινίας είναι, περίπου 90΄.
Παράκληση: «Ελάτε στην ώρα σας».

Πέμπτη 28 Σεπτεμβρίου 2017

Φανταστικά Χρονικά τεύχος 25

Έχει κυκλοφορήσει το τεύχος 25 των Φανταστικών Χρονικών της ΑΛΕΦ.



Περιεχόμενα # 25

Άρθρο του Βαγγέλη Κρητικού "David Brin – Uplift Series"
Ανάλυση του Στάθη Νοδάρα της ταινίας "Colossal Problems"
Άρθρο Αντωνίας Κατσαβού του θεατρικού έργου "Jeronimo Space"
Άρθρο Χρήστου Κουβόπουλου "Σενάρια παιχνιδιών"
Διήγημα της Νατάσας Θεοδωρίδου "Οι μηχανικές πουτάνες δεν κλαίνε"
Άρθρο του Γιώργου Κατσαβού "Όπλα και εχθροπραξίες στην επιστημονική φαντασία"
Διήγημα της Theodora Goss "Η ταχεία επέλαση της θλίψης"
Άρθρο του Σταμάτη Σταματόπουλου "SEVENEVES"
Άρθρο του Κώστα Γερογιάννη "Στάνισλαβ Λεμ"
Ανάλυση του Στάθη Νοδάρα της ταινίας «Power Rangers»
Αφιέρωμα του Δημήτρη Κολιοδήμου στο "Horroranr Film Festival 2016"
Αφιέρωμα του Γιάννη Σιδέρη στο "29_ο Λογοτεχνικό Εργαστήριο" της ΑΛΕΦ
"Συνέβη στο μεταξύ"
"Τα νέα της ΑΛΕΦ"
"Πρόσφατες κυκλοφορίες" επιμελείται η Αντωνία Κατσαβού
"Βιβλιοπαρουσιάσεις"
Τα ΤΟΡ του φανταστικού από τα βιβλιοπωλεία "Solaris" και "Η Άγνωστη Καντάθ"

Πέμπτη 14 Σεπτεμβρίου 2017

Περί δημιουργικής γραφής ...

"Μερικές πολύ ενδιαφέρουσες αλήθειες περί λογοτεχνίας, συγγραφής και σεμιναρίων δημιουργικής γραφής από τον Κώστα Κατσουλάρη.
Έτσι, για να μην νομίζουμε ότι
είναι ιδέα μας πως τα πράγματα σ' αυτή την τέχνη είναι δύσκολα,
επειδή στην πραγματικότητα
είναι εξαιρετικά δύσκολα". (Μιχάλης Μανωλιός)


Περί δημιουργικής γραφής και άλλων δαιμονίων (10-Ιαν-2012)

https://www.bookpress.gr/stiles/sintaktikon/creative-writing-and-other-demons

Τετάρτη 13 Σεπτεμβρίου 2017

Συνάντηση, Κυριακή 24-09-2017

Αγαπητοί φίλοι,
Τα σχολεία άνοιξαν, αλλά καθώς οι ζέστες κρατούν ακόμη, αντί να ευχηθούμε Καλό Φθινόπωρο, ανακοινώνουμε ότι η πρώτη επίσημη εκδήλωση της φετινής σεζόν θα είναι μια δροσερή μπυρομάζωξη στο ΦΑΕΙΝΟΝ (Καλλιδρομίου και Μαυρομιχάλη) την Κυριακή 24 Σεπτεμβρίου 2017 και ώρα 19:30.
Ελάτε να βρεθούμε από κοντά, να τα πούμε πάνω από τους καφέδες και τα ποτά μας, να μιλήσουμε για φαντασία και πραγματικότητα και να οργανώσουμε την ΑΛΕΦική μας χρονιά.
Με την ευκαιρία, θα θέλαμε επίσης να σας ενημερώσουμε ότι η ΑΛΕΦ συμμετέχει και πάλι στις εκδηλώσεις του ΦantactiCon (7 και 8 Οκτωβρίου), αυτή τη φορά όχι με απλό περίπτερο παρουσίας αλλά με χώρο πωλήσεων (ανθολογίες της ΑΛΕΦ, Φανταστικά Χρονικά και DVD από τα προηγούμενα sff-rated). 
Αυτό σημαίνει ότι θα χρειαστούμε λίγο από τον χρόνο σας εκείνο το Σαββατοκύριακο για βοήθεια στον πάγκο.
Το πρόγραμμα των εκδηλώσεων δεν έχει ακόμα ανακοινωθεί πλήρως από τους διοργανωτές του ΦantastiCon (γνωρίζουμε τα σεμινάρια αλλά όχι τις υπόλοιπες εκδηλώσεις), οπότε ίσως δεν μπορείτε να προγραμματίσετε με βεβαιότητα ποιες ώρες θα θέλετε να είστε στο περίπτερο της ΑΛΕΦ, αλλά στέλνουμε το αίτημα για εθελοντές από σήμερα, ώστε να το έχουν υπόψη όσοι τυχούν μπορούν να βοηθήσουν εκείνες τις δύο μέρες.
Θα ακολουθήσει νέο μήνυμα όταν θα έχουμε περισσότερα νέα για τον προγραμματισμό των εκδηλώσεων. Στο μεταξύ, μπορούν και οι υποψήφιοι εθελοντές να κοιτάζουν σ' αυτή την ιστοσελίδα.
Σας ευχαριστούμε πολύ και ευχόμαστε να σας δούμε όλους στην πρώτη μας συνάντηση.
Εκ μέρους του Δ.Σ. της ΑΛΕΦ
Βάσω Χρήστου

Τρίτη 12 Σεπτεμβρίου 2017

Λογοτεχνικό Εργαστήριο 30 - Πρώτη αναγγελία

Πρόσκληση συμμετοχών για το 30ό Λογοτεχνικό Εργαστήριο της ΑΛΕΦ

Αγαπητοί φίλοι,
Το 30ό Λογοτεχνικό Εργαστήριο της ΑΛΕΦ θα διεξαχθεί το Σαββατοκύριακο 18 και 19 Νοεμβρίου 2017.

Δεν απαιτείται να είναι κανείς μέλος της Λέσχης για να συμμετάσχει στο Εργαστήριο.
Προβλέπονται δώδεκα (12) θέσεις συμμετεχόντων και δεκτά γίνονται διηγήματα όλων των ειδών του φανταστικού με έκταση μέχρι 7.500 λέξεις. (Δείτε όμως και στις Συχνές Ερωτήσεις έναν λόγο για να υποβάλετε μικρότερα διηγήματα).

Διηγήματα στέλνετε με email στον Μιχάλη Μανωλιό (mmanolios@gmail.comαπό σήμερα και μέχρι την Κυριακή 8 Οκτωβρίου 2017  (όχι αργότερα, μην ξεχαστείτε!)

Όπως κάθε φορά, τα διηγήματα θα αποσταλούν σε όλους τους συμμετέχοντες χωρίς τα ονόματα των συγγραφέων τους, οπότε μην διαλαλείτε τον τίτλο, την υπόθεση ή την έκταση του διηγήματός σας.

Παρακαλούμε, διαβάστε με προσοχή τις λεπτομέρειες στις Συχνές Ερωτήσεις.
Επίσης, προσέξτε τις Αλλαγές στην προτεραιότητα συμμετοχής στο Εργαστήριο, οι οποίες καταργούν τη χρονική προτεραιότητα.

Για τον καλύτερο προγραμματισμό του Εργαστηρίου, όσοι ενδιαφέρεστε να συμμετάσχετε γνωστοποιήστε μας την πρόθεσή σας (προφορικά ή ηλεκτρονικά) χωρίς αυτό να σας δεσμεύει, ώστε να έχουμε μια αρχική εικόνα. Έπειτα μπορείτε να στείλετε και το διήγημά σας εντός της προθεσμίας.

Οι υπεύθυνοι Εργαστηρίου
Μιχάλης Μανωλιός
Κώστας Χαρίτος
Βάσω Χρήστου

Δευτέρα 4 Σεπτεμβρίου 2017

Μνήμη : Σπύρος Βρετός

Σαν σήμερα, το 2015, έφυγε ο Σπύρος Βρετός [http://alef-gr.blogspot.gr/2015/09/blog-post.html].


Ήταν ένας από εμάς (δεύτερος από αριστερά, με άσπρο πουκάμισο) και μας λείπει.

Τιμώντας την μνήμη του, δημοσιεύουμε ένα σπουδαίο κείμενό του.



ΟΙ ΑΔΙΟΡΑΤΕΣ ΠΟΛΕΙΣ
Η δομή της πόλης του μέλλοντος, όπως προβάλλεται μέσα από το φανταστικό κινηματογράφο και τα βιβλία επιστημονικής φαντασίας

Συγγραφείς και καλλιτέχνες έχουν συχνά επιχειρήσει να μαντέψουν (σε βιβλία, ταινίες και κόμικς) την εικόνα (και τη δομή) της πόλης του μέλλοντος. Ο φανταστικός κινηματογράφος και η λογοτεχνία επιστημονικής φαντασίας έχουν την τιμητική τους σ' αυτή την προσπάθεια. Και τούτο διότι  -ως γνήσια τέκνα της βιομηχανικής επανάστασης- συνιστούν ιδιότυπα «αστικό» φαινόμενο, τόσο με την οικονομική-πολιτική έννοια (bourgeois) όσο και με την γεωγραφική-κοινωνιολογική (urbain): οι κάτοικοι των πόλεων αποτελούν, ταυτόχρονα, τους ήρωες και το κοινό τους.


ΟΙ ΑΔΙΟΡΑΤΕΣ ΠΟΛΕΙΣ
The Intangible Cities


«Ο αυτοκράτορας Μινγκ μπορεί να μην πιστεύει ό,τι του λέει ο Φλας Γκόρντον αλλά καθώς ο νεαρός Γήινος περιγράφει τις πολιτείες που γνώρισε στις αποστολές του, ο αυτοκράτορας του πλανήτη Μόνγκο δεν παύει ν' ακούει με περιέργεια και προσοχή που δεν δείχνει σε κανέναν άλλον αγγελιοφόρο ή εξερευνητή του. [...] Μόνο στις αναφορές του Φλας Γκόρντον ο αυτοκράτορας Μινγκ καταφέρνει να διακρίνει, μέσα από τείχη και πύργους προορισμένους να καταρρεύσουν, τα ίχνη ενός σχεδίου τόσο λεπτού που θα μπορούσε να διασωθεί από τους αδηφάγους τερμίτες.» [1]

Οι Πόλεις και το Παρελθόν
Αν πρέπει από κάπου ν'αρχίσεις το ταξίδι σου, αυτή η πόλη είναι το Παρίσι στον Εικοστό Αιώνα[2], μια μοναδική πόλη-φάντασμα κάτι σαν τον Κρίκο που Έλειπε και τον οποίο έψαχναν όλοι οι ιστορικοί της φανταστικής λογοτεχνίας.  Το Παρίσι αυτό, ένα «παράλληλο άστυ» σε έναν κόσμο «ξένο», γεννήθηκε στην φαντασία του δημιουργού του το 1863, την εποχή της ακμής του γαλλικού ιμπεριαλισμού του Ναπολέοντα Γ΄, αλλά έμεινε κρυμμένο μέχρι το 1994. Από αυτή την μεγαλούπολη, όπου η επίγνωση της Ιστορίας δείχνει τον δρόμο προς ένα μέλλον που φαντάζει λαμπρό, κατάγονται -σε ευθεία γραμμή- οι περισσότερες, πόλεις που ακολούθησαν, μαζί και οι άλλες πολιτείες που εμπνεύστηκε ο δημιουργός της, η Milliard City[3] -η πρωτεύουσα του Νησιού με τις Έλικες- και η Centropolis (ή Universal-City)[4],  -η πόλη όπου ζει ο Αμερικανός δημοσιογράφος του 2889-.

«Ο Άτλαντας του Αυτοκράτορα Μινγκ περιέχει[...] τους χάρτες των τόπων της επαγγελίας που υπάρχουν στην σκέψη αλλά ακόμα δεν έχουν ανακαλυφθεί ή θεμελιωθεί: η Νέα Ατλαντίδα, η Ουτοπία,, η Πόλη του Ήλιου, η Ωκεανία, η Ταμοέ, η Αρμονία, η Νέα Λανάρκ, η Ικαρία. [...] ξεφυλλίζει στον άτλαντά του τους χάρτες των πόλεων που απειλούν μέσα στους εφιάλτες και τις κατάρες: Ενόχ, Βαβυλώνα, Γιάχου, Μπούτουα, Γενναίος Νέος Κόσμος.»

Οι Πόλεις και η Μνήμη 1
Τον απόηχο αυτής της πόλης θα βρεις στην Μητρόπολη[5], μια γερμανική εξπρεσσιονιστική ανάγνωση της επιμειξίας της «τυπικής» Μεσοπολεμικής αμερικανικής μεγαλούπολης αφενός με το βικτωριανό Λονδίνο της βιομηχανικής επανάστασης, αφετέρου με το σφριγηλό Βερολίνο της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης[6]. Σ' αυτήν, ο πληθυσμός είναι χωρισμένος σε πατρίκιους και σε προλετάριους. Τα κτήρια είναι πανύψηλα, οι λεωφόροι στηρίζονται σε πυλώνες, τον αέρα διασχίζουν ελικοφόρα αεροπλάνα: σ'αυτόν τον χώρο κινούνται οι πλούσιοι. Οι φτωχοί εργάζονται σε ανήλιαγα υπόγεια όπου κυριαρχούν απάνθρωπες μηχανές. Είναι μια πόλη που οφείλει πολλά στον «διόρωφο» κόσμο του τέλους της Ιστορίας, που κατοικείται από τους Elois και τους Morlocks[7]. Στην Metropolis ο έρωτας ανάμεσα στις κοινωνικές τάξεις απαγορεύεται και η αγία προστάτιδα των πληβείων αντικαθίσταται από ένα κακόβουλο ρομπότ που εξεγείρει τους εργάτες σε μια αυτοκαταστροφική επανάσταση. Η τελική συμφιλίωση επέρχεται - πλην όμως εις βάρος των «κατωτέρων τάξεων», μια και το σύστημα δεν ανατρέπεται, απλώς εξωραΐζεται...

Οι Πόλεις και η Μνήμη 2
Προχωρώντας στο μέλλον, και προς την Δύση, θα βρεθείς στην Αλφαβίλ [8], ένα ακόμα μελλοντικό Παρίσι το οποίο, όμως, έχει εξελιχθεί στην Πόλη του Ημίφωτος. Οι δρόμοι είναι υποφωτισμένοι, οι σκιές κυριαρχούν, οι σκοτεινοί όγκοι εναλλάσσονται με λίμνες εκτυφλωτικού φωτός. Στην Alphaville κυριαρχεί ο Άλφα 60, ένας «Ηλεκτρονικός Εγκέφαλος» (το φόβητρο της δεκαετίας του 1960), που επιβάλλει την κοινωνική ομοιομορφία. Ο αστυνομικός Λέμμυ Κώσιον (που έχει προς στιγμή εγκαταλείψει την αστυνομική λογοτεχνία[9]) φθάνει εκεί για να τον αντιμετωπίσει. Το πετυχαίνει αντιπαραβάλλοντας το ανθρώπινο παράλογο στην «μηχανική» λογική. Η nouvelle vague ανακαλύπτει τον νέο ανθρωπισμό.

Οι Πόλεις και η Τεχνολογία 1
Εκατοντάδες δισεκατομμύρια μίλια πιο μακριά βρίσκεται το μητροπολιτικό Κέντρο Ταυ Κήτους[10], η πρωτεύουσα μιας κοινοπολιτείας πλανητών τους οποίους έχουν αποικίσει οι Άνθρωποι πλην όμως τους διοικούν οι συνασπισμένες Τεχνητές Νοημοσύνες, ελέγχοντας το Datumplane, το Τοπίο των Δεδομένων. To Tau Ceti Center (ή TC2) το διασχίζει, όπως κάθε πρωτεύουσα που σέβεται τον εαυτό της, μία υδάτινη οδός, ο Ποταμός Τηθύς, ο οποίος αποτελείται από τμήματα των ποταμιών όλων των πλανητών της συνομοσπονδίας, χάρη στη χρήση υπερδιαστατικών θυρών οι οποίες επιτρέπουν την άμεση μετάβαση από το ένα ουράνιο σώμα στο άλλο. Με την κατάρρευση του Datumplane οι υπερδιαστατικές πόρτες έκλεισαν οριστικά, χωρίζοντας ανθρώπους από συγγενείς και φίλους για πάντα αφού με διαστημόπλοια και άλλες συμβατικές μεθόδους μετακίνησης, η κάλυψη των αποστάσεων απαιτούσε εκατοντάδες χρόνια. Η πόλη, όπως και το ανθρώπινο σύμπαν, διασπάστηκε εις τα εξ ων συνετέθη.

Οι Πόλεις και η Μνήμη 3
Τελείως αντίθετη είναι η Μπελλόνα [11], η οποία δεν είναι γνωστό αν βρίσκεται στην Γη ή στον Άρη. Η πόλη έχει υποστεί μια φοβερή καταστροφή η οποία έχει αλλάξει τους όρους κατανόησης του χώρου και του χρόνου. Στην Bellona, που παλιά στέγαζε εκατομμύρια, έχουν απομείνει μερικές δεκάδες κάτοικοι οι οποίοι ζουν επιδιδόμενοι στη σύληση των σπιτιών όσων έχουν εξαφανιστεί. Κυκλοφορεί μία μόνο εφημερίδα, η Bellona Times, η οποία επιλέγει, καθ' εκάστην, μια αυθαίρετη ημερομηνία. Έτσι μετά την 14η Ιουλίου 2022 ακολουθεί η 7η Ιουλίου 1837, με τίτλο ΑΠΟΜΕΝΟΥΝ ΜΟΝΑΧΑ 100 ΧΡΟΝΙΑ ΜΕΧΡΙ ΤΟΝ ΘΑΝΑΤΟ ΤΗΣ ΤΖΗΝ ΧΑΡΛΟΟΥ. Οι κάτοικοι δίνουν ραντεβού την προσεχή φορά που οι Times βγουν μέρα Παρασκευή, πράγμα που μπορεί να συμβεί είτε την επομένη, είτε σε πολλές εβδομάδες. Ο χρόνος της πόλης και ο χρόνος των κατοίκων της δεν ταυτίζονται κατ' ανάγκη.

Οι Πόλεις και η Τεχνολογία 2
Στο κοινωνιολογικό κέντρο της Γαλαξιακής Αυτοκρατορίας, γύρω από ένα αστέρι που βρίσκεται κοντά στο γεωμετρικό κέντρο του γαλαξία, περιστρέφεται ένας πλανήτης-πόλη που λέγεται Τράντορ [12]. Όλη η έκταση του πλανήτη είναι δομημένη, με μοναδική εξαίρεση το πάρκο γύρω απ' το αυτοκρατορικό παλάτι που καταλαμβάνει την έκταση μιας μεσαίας χώρας της (χαμένης πια) Γης. Οι άνθρωποι ζουν στα έγκατα μιας πόλης που είναι ένας κόσμος καθ' εαυτός και δεν βγαίνουν στην επιφάνεια παρά σπάνια. Είκοσι αγροτικοί πλανήτες προμηθεύουν τα τρόφιμα που χρειάζονται τα εκατοντάδες δισεκατομμύρια των κατοίκων του Trantor -  και αυτό συνιστά την αχίλλειο πτέρνα του: όταν καταρρεύσει η αυτοκρατορία, ο Τράντορ πέφτει αμαχητί. Σε λίγους αιώνες ξεπροβάλλουν μόνο τα κουφάρια παλιών κτηρίων κι ανάμεσά τους οι πρώην αστοί καλλιεργούν τα φτωχικά χωράφια τους.  Η κοινωνία της αφθονίας, σε μια εξελικτική αντιστροφή, μετατρέπεται σε ενδεή, αγροτική. Ο Μεσαίωνας, νομοτελειακά, επέρχεται.

«Ο Φλας: “Ενώ με ένα σου νεύμα, κύριε, η μοναδική και τελική πόλη υψώνει τα αψεγάδιαστα τείχη της, εγώ μαζεύεω τις στάχτες των άλλων πιθανών πόλεων που εξαφανίζονται για να της παραχωρήσουν τη θέση τους, πόλεις που κανείς δεν θα μπορεί πια να ξαναφτιάξει ή να θυμηθεί.”»

Οι Πόλεις και το Αδιέξοδο 1
Μεταβιομηχανικό είναι το σημερινό τοπίο της Γκόθαμ Σίτυ[13], όμως η πόλη μετασχηματίστηκε απίστευτα μέσα σε μισό αιώνα. Όταν την πρωτογνωρίσαμε, στις αρχές της δεκαετίας του 1940, ήταν μια χαρακτηριστική αμερικανική ανάγνωση μιας φουτουριστικής μεγαλούπολης. Ο ήρωας, ένας εκατομμυριούχος μαχητής του Καλού, έσωζε την πόλη από τους εγκληματίες εκπροσώπους του Κακού- η διαφορά με τα άλλα κόμικς ήταν ότι και οι δύο πλευρές είχαν διπλές ταυτότητες. Στα μέσα της δεκαετίας του 1960, όταν άκμαζε η pop culture, η πόλη ντύθηκε με τα καρναβαλίστικα ρούχα της - φωτεινά χρώματα και έντονο μακιγιάζ. Στα τέλη της δεκαετίας του 1980 οι επισκέπτες της Gotham City ανακάλυψαν με φρίκη ότι οι κακοί ήταν στρεβλωμένα, σχεδόν απάνθρωπα, όντα, ότι ο ήρωας ήταν σχεδόν τόσο ψυχωτικός όσο και οι εχθροί του, και ότι η πόλη ήταν παρακμιακή, μετα-γοτθική, ένα σκηνικό ταυτόχρονα high tech και τριτοκοσμικό. Οι κάτοικοί της αντιμετωπίζουν την σύγχρονη πόλη σαν εφιάλτη.

Οι Πόλεις και η Μνήμη 4
Στην άλλη άκρη της κλίμακας -και της ιστορίας- βρίσκεται η πόλη-διαμάντι, η Ντίασπαρ[14]. Ένα δισεκατομμύριο χρόνια στο μέλλον, η ζωτική δύναμη της φυλής έχει στερέψει. Ό,τι επιζεί από την Ανθρωπότητα (φαίνεται να) έχει καταφύγει σε μια τέλεια πόλη, που βιώνει ένα αιώνιο φθινόπωρο. Όλες οι μνήμες της έχουν ανατεθεί στον Κεντρικό Υπολογιστή. Ακόμη και οι ανθρωπότυποι είναι κατατεθειμένοι στη βάση δεδομένων της μηχανής η οποία τους αναβιώνει κατά το δοκούν, σε χρονικές στιγμές επιλεγμένες στην τύχη ώστε η σύνθεση του πληθυσμού της πόλης να είναι, πάντα, διαφορετική. Όταν κουραστούν, οι άνθρωποι ανασυντάσσουν (δηλαδή: λογοκρίνουν) τις αναμνήσεις τους και τις αποταμιεύουν στην ηλεκτρονική τράπεζα μνήμης - με τίμημα να έχουν εκλείψει (ή μάλλον διαγραφεί) η αίσθηση περιπέτειας, η περιέργεια, ο ρομαντισμός. Ώσπου ένας νεαρός, ο μόνος που δεν έχει γεννηθεί ξανά στο παρελθόν, βγαίνει από την μήτρα της Diaspar και ανακαλύπτει ένα χωριό, το Lys, μια κοινωνία ποιμενική, έναν πλανήτη-μουσείο, και ένα παρελθόν επικό. Η πόλη είναι, πλέον, καταδικασμένη να ανοίξει, να αποδεχθεί την αλλαγή.

Οι Πόλεις και η Τεχνολογία 3
Η Θεντάρα[15]  είναι σχεδόν μια πόλη. Ή μάλλον είναι σχεδόν δύο. Στη μιά άκρη υπάρχει ο χωρίς πολεοδομικό σχέδιο αχταρμάς μιας πρωτεύουσας ενός φεουδαρχικού κόσμου, ένα χωριό σαν από ευρωπαϊκό μεσαίωνα, στην άλλη το επιβλητικά σχεδιασμένο συγκρότημα των λιγοστών κτηρίων του αρχηγείου των εξωπλανητικών επισκεπτών, ένα προκεχωρημένο φυλάκιο σαν από την εποχή του ευρωπαϊκού αποικισμού. Και οι δύο πληθυσμοί, όμως, είναι ανθρώπινοι - παρά το γεγονός ότι τους χωρίζουν χιλιάδες χρόνια. Ένα διαστημόπλοιο είχε συντριβεί σε κάποιον πλανήτη και οι επιβάτες του αναγκάσθηκαν να τον αποικίσουν. Στους αιώνες που ακολούθησαν, η τεχνολογία τους εξελίχθηκε προς μη μηχανικές κατευθύνσεις ενώ η κοινωνία τους εκφυλίστηκε σε φεουδαρχική. Δύο χιλιάδες χρόνια αργότερα τα διαστημόπλοια της γήινης συνομοσπονδίας, της οποίας η τεχνολογία αποτελεί συνέχεια της δικής μας, επανακαλύπτουν τον πλανήτη. Στην Τhendara συνυπάρχουν, αμήχανα, εκπρόσωποι και των δύο κλάδων της Ανθρωπότητας που χωρίζονται από έναν απλό τοίχο. Όμως η πραγματική απόσταση είναι τεράστια.

Οι Πόλεις και το Αδιέξοδο 2
Η Υζόρντερρεξ[16] δεν υπάρχει στον πραγματικό κόσμο: είναι η πρωτεύουσα των Επτά Επικρατειών. Βρίσκεται στην Δεύτερη Επικράτεια, γιατί η Πρώτη, η κορυφαία, είναι «κλειστή». Η πόλη είναι αχανής και αποτελεί ένα συνονθύλευμα αρχιτεκτονικών ρυθμών, κτηρίων χτισμένων στην διάρκεια των δεκάδων αιώνων ύπαρξής της. Η πόλη, όπως και η Επικράτεια, γνώρισε ποικίλλες μορφές διακυβέρνησης, και κάθε μια της άφησε ανεξίτηλα τα ίχνη της στη μορφή της. Στον ουρανό της κυριαρχεί, μόνιμα, ένας τεράστιος κομήτης - που απ' την αυγή της ιστορίας θεωρείται κακός οιωνός. Όταν την επισκεπτόμαστε, η Yzordderrex στενάζει υπό την διοίκηση του Αυτάρχη ο οποίος κρατάει στην σιδηρά του πυγμή τις πέντε ανοιχτές εξωπραγματικές Επικράτειες και ετοιμάζεται να καταλάβει την έσχατη - τον Κόσμο μας. Στο κέντρο, όμως, της πόλης βρίσκεται ο Άξονας, μια τεραστίων διαστάσεων πέτρινη στήλη. Όταν αυτή πληγεί -αμφισβητηθεί- και καταρρεύσει, αρχίζει μια σταδιακή αλλά ανεξέλεγκτη αποδόμηση της πόλης η οποία οδηγείται στην τελεσίδικη συντριβή.

Οι Πόλεις και η Μοναξιά 1
Οι κάτοικοι της Λούνα[17] κοιτούν την Γη από μακριά: δεν θα μπορέσουν ποτέ να ξαναπατήσουν στον μητρικό πλανήτη. Οι Εισβολείς, πριν από 200 χρόνια, έκαναν έξωση στην Ανθρωπότητα η οποία αναγκάστηκε να μετοικήσει στα υπόλοιπα σώματα του ηλιακού συστήματος. Οι Εισβολείς (που κανείς ποτέ δεν έχει δει) είναι οι άγγελοι με την ρομφαία. Όφις είναι οι ίδιοι οι άνθρωποι. Η Luna δεν είναι, στ' αλήθεια, πόλη - μάλλον ως τεχνητό περιβάλλον πρέπει να νοηθεί. Ένα habitat απόλυτα ελεγχόμενο από τον Κεντρικό Υπολογιστή. Και οι άνθρωποι είναι σαν φάλαινες που έχουν εξοκείλει πάνω σε μιαν Ατσάλινη Ακτή. Η ανία τούς οδηγεί σε ποικίλλες κοινωνικά αποδεκτές επιλογές, από οριακές όπως η επαναληπτική αυτοκτονία, ως τετριμμένες όπως η κάθε λίγα χρόνια αλλαγή φύλου (και σ' αυτό ακολουθούν τους κατοίκους του Τρίτωνα, της πρωτεύουσας του ομώνυμου δορυφόρου του Ποσειδώνα[18]). Η ζωή τους συνιστά μιαν αντίφαση: είναι πολύπτυχοι άνθρωποι - κι όμως μονοδιάστατοι.

«Ο Μεγάλος Μινγκ έχει έναν άτλαντα όπου είναι συγκεντρωμένοι οι χάρτες όλων των πόλεων [...] Ο κατάλογος των μορφών είναι ατελείωτος: ως τη στιγμή που κάθε σχήμα θα έχει βρει την πόλη του, καινούργιες πόλεις θα συνεχίσουν να γεννιούνται. Όταν οι μορφές εξαντλούν τις παραλλαγές τους και διαλύονται, αρχίζει το τέλος των πόλεων. Στους τελευταίους χάρτες του άτλαντα υπάρχει μια πληθώρα από δίκτυα χωρίς αρχή ή τέλος, πόλεις στο σχήμα του Λος Άντζελες, στο σχήμα του Κυότο-Οζάκα, χωρίς σχήμα.»

Οι Πόλεις και η Μνήμη 5
Τρεις μεγάλες πόλεις έχουν πλέον μείνει στη Γη: η Ρουμ, η Παρίς κι η Γιορσλέμ[19]. Και οι τρεις είναι ιερές, αν και σε μεγάλο ποσοστό αποτελούνται από παραγκουπόλεις. Οι άνθρωποι αυτής της μακρινής μελλοντικής Γης ονειρεύονται να κάνουν προσκηνύματα και στις τρεις, διατρέχοντας τα παράλια της οικουμενικής θάλασσας. Οι περισσότεροι άνθρωποι ανήκουν σε συντεχνίες: είναι Άρχοντες, Σοφοί, Στρατιώτες ή Παρατηρητές (που επισκοπούν τους ουρανούς μήπως και Ξένοι εισβάλουν στον πλανήτη). Όμως, υπάρχουν και οι Άτεχνοι, που βρίσκονται εκτός συντεχνιών - ίσως και εκτός ανθρώπινου είδους: μεταξύ τους και οι Ιπτάμενοι, άνθρωποι-λιβελλούλες, υπέροχοι, ποιητικοί. Στην Ρουμ, πόλη αυστηρή που υποκρίνεται πως θυμάται τόσο το αυτοκρατορικό όσο και το αρχιερατικό της παρελθόν, δεν αποδέχονται την διαφορά - άσχετα αν ανέχονται εκατοντάδες εξαθλιωμένους ζητιάνους, τυφλούς, ανάπηρους, παραμορφωμένους. Αυτό θα ανατραπεί όταν αναλάβει την εξουσία ένας Άτεχνος - που αποδεικνύεται και Ξένος. Η πόλη θα προσαρμοστεί, υποκριτικά, ύπουλα, προσποιητά. Οι πόλεις δεν είναι ειλικρινέστερες από τους κατοίκους τους.

Οι Πόλεις και η Τεχνολογία 4
Το Τόκυο-Γιοκοχάμα είναι η μεγαλύτερη πόλη στον κόσμο σήμερα. Αύριο θα είναι ακόμη μεγαλύτερη. Στα σοκκάκια της θα κυκλοφορούν αλήτες, όχι μόνο γιαπωνέζοι αλλά και αμερικάνοι, αυστραλοί, ευρωπαίοι, που για λίγες πιστωτικές θα είναι έτοιμοι να βάλουν το κεφάλι τους στην λαιμητόμο - ή μάλλον να βάλουν ένα βύσμα στο κεφάλι τους και να μπούν στον Κυβερνοχώρο για να κλέψουν κάποιο μυστικό από μιαν αντίπαλη ομάδα (κυβέρνηση, εταιρεία, πανεπιστήμιο). Αυτό το Τόκυο[20] είναι σκοτεινό, κι ο ουρανός του είναι σαν μια οθόνη τηλεόρασης που την έχεις γυρίσει σε νεκρό κανάλι. Η πόλη είναι ακατανόητη, και οι κάτοικοί της είναι καταναλωτές, όχι δημιουργοί. Το αύριο είναι κιόλας σήμερα.

Οι Πόλεις και το Αδιέξοδο 3
Για να περάσεις στην επόμενη πόλη πρέπει να διασχίσεις τον μεγάλο ωκεανό. Εάν υπάρχει μια περιοχή που εκφράζει καλύτερα το Αμερικανικό Όνειρο, αυτή είναι η Καλιφόρνια και αυτήν την ενσαρκώνει απόλυτα το Λος Άντζελες. Η Πόλη των Αγγέλων, όμως, έχει πια εκπέσει και βρίσκεται σε μια κρίσιμη καμπή: το μέλλον της κάθε άλλο παρά προβλεπτό είναι. Ανοίγονται μπροστά μας οι εκδοχές, βλέπουμε τις λεωφόρους των πιθανοτήτων να απλώνονται στον ήλιο. Θα αγωνιά η πόλη κάτω από την ιαπωνική πολιτισμική υπεροχή[21], σαπίζοντας μέσα στην μόνιμη βροχή, με τον πληθυσμό της διαιρεμένο ανάμεσα στους ανθρώπους και τις ρέπλικες; Θα υποφέρει από τον ηπειρωτικό αποκλεισμό του ιαπωνικού Πολεμικού Ναυτικού, ανήκοντας σε μια ηττημένη Αμερική[22]; Θα συνεχίζει να εξαρτάται από τις αμυντικές βιομηχανίες, σε ένα ψυχροπολεμικό διεθνές περιβάλλον όπου επιζεί η ΕΣΣΔ, υποφέροντας από την άναρχη δόμηση, την διάρρηξη του κοινωνικού της ιστού, τον περιβαλλοντικό μαρασμό[23]; Ή θα βρει την δύναμη να μετασχηματιστεί σε μια ιδεατή κοινωνία, έναν οικολογικό παράδεισο, ανακαλύπτοντας τον κοινοτισμό[24]; Οι πόλεις έχουν το μέλλον που εμείς καθορίζουμε γι' αυτές.

Οι Πόλεις και η Μοναξιά 2
Η σκοτεινή αντανάκλαση του Λος Άντζελες ακούει στο όνομα Νέα Υόρκη. Τις ενώνει η ίδια ήπειρος, τις χωρίζουν όλα τα υπόλοιπα. Η Νέα Υόρκη είναι η πόλη των μοναχικών ανθρώπων, ήδη από την εποχή των μεταναστών που έρχονταν κατά κύματα για να κατακτήσουν το προσωπικό τους όνειρο. Στην πόλη αυτή οι άνθρωποι θα μένουν ολοένα και περισσότερο κάτω από την επιφάνεια, σε σπηλιές από ατσάλι, θα θαφτούν μέσα της και θα φοβούνται την έξοδο από την φυλακή τους[25]. Η ίδια η θέα του ανοιχτού ουρανού θα τους προξενεί τρόμο: η κλειστοφοβία θα ανελιχθεί σε ανάγκη. Ή, ακόμα χειρότερα, θα μένουν μέσα σε μια αχανή «λαϊκή πολυκατοικία» η οποία θα αναπτυχθεί, η ίδια, σε πόλη-μέσα-στην-πόλη[26] και θα ζουν, ίσως, και ολόκληρη τη ζωή τους εκεί μέσα: η κλειστοφοβία θα αναχθεί σε αρετή.

Οι Πόλεις και η Πραγματικότητα 1
Η Πόλη υπήρξε το πρώτο τεχνητό περιβάλλον και άλλαξε για πάντα τη σχέση του ανθρώπου με τον χώρο. Όταν τα τεχνητά περιβάλλοντα εξελίσσονται τόσο που οι άνθρωποι να φθάνουν στο σημείο να αναρωτιούνται αν οι πόλεις τους είναι πραγματικές - ή, μάλλον, αν είναι αληθινές - τότε  η ίδια η φύση των πόλεων αρχίζει να αμφισβητείται. Η εικονική πραγματικότητα μπορεί να “συνθέσει” πόλεις απόλυτα πιστευτές γι' αυτούς που ζουν μέσα σ' αυτές, ένα “Λος Άντζελες” του παρελθόντος[27], μια “Μαδρίτη” του παρόντος[28], μια “Νέα Υόρκη” του εγγύς μέλλοντος[29]. Στο απώτερο μέλλον, η σύγκλιση μικροηλεκτρονικής και βιογενετικής οδηγεί σε κατάλυση του ορίου ζωής-μηχανής, σε αμφισβήτηση του διαχωρισμού επαρχίας-μητρόπολης [30], σε αμφιβολία σχετικά με το “πέρασμα” από την μία στην άλλη, σε αντιπαράθεση σχετικά με την αληθοφάνεια των βασικών μας υποθέσεων, που θεωρούμε δεδομένες. Τα όρια της πόλης μου είναι τα όρια του κόσμου μου.

«Ο Φλας συνεχίζει να δίνει αναφορά για το ταξίδι του αλλά ο αυτοκράτορας δεν τον άκουγε πιά, τον διέκοπτε:
“Από τώρα και στο εξής εγώ θα σου περιγράφω πόλεις κι εσύ θα μου λες αν πράγματι υπάρχουν κι αν είναι όπως τις έχω φανταστεί. Πρώτα θα σε ρωτήσω για μια κλιμακωτή πόλη [...]”
“Κύριε ήσουν αφηρημένος. Γι' αυτήν ακριβώς την πόλη σου μιλούσα όταν με διέκοψες.”
“Την ξέρεις; Πού βρίσκεται; ... »


Οι Πόλεις και το Μέλλον
Φθάνουμε στο τέλος της περιπλάνησής μας: οι πόλεις (πετράδια ή σκουπίδια, φυλακές ή μήτρες, παράδεισοι ή εφιάλτες, μνημεία αλαζονίας ή υπολείμματα παρακμής, αντικειμενικοί τόποι ή υποκειμενικά παραληρήματα) θα εξελιχθούν, κάποτε, σε ιδιαίτερους κόσμους. Ανεξάρτητους. Σε κάποιο απ' όλα τα πιθανά ή απίθανα μέλλοντα, μια πόλη θα απαχθεί από εξωγήινους που στοχεύουν να πειραματιστούν με την ανθρώπινη φυλή. Η πόλη -που ζει συνεχώς στο σκοτάδι- αλλάζει απροσδόκητα -και εφιαλτικά- κάθε νύχτα, την ώρα που ολόκληρος ο πληθυσμός της πέφτει σε τεχνητή νάρκη[31]: είναι το τέρας που οι ίδιοι οι άνθρωποι έχουν κατασκευάσει, και το οποίο οι εξωγήινοι οδηγούν στην έσχατη εξέλιξή του. Σε κάποιο άλλο μέλλον, κατά τη διάρκεια της τρίτης Χιλιετίας οι άνθρωποι θα αναπτύξουν συσκευές αντιβαρύτητας που θα καταστήσουν τα διαστημόπλοια περιττά: οι ίδιες οι πόλεις θα μπορούν να αποκολληθούν από τον μητρικό πλανήτη, να διασχίζουν τις ερημικές εκτάσεις του διαστήματος, να διασπαρούν σαν σπόροι της Ανθρωπότητας στο Αχανές. Η τελευταία πόλη που το έπραξε αυτό ήταν, πάλι, η κατ' εξοχήν Μητρόπολις, η Νέα Υόρκη (πιό συγκεκριμένα η Νήσος Μανχάτταν[32]) η οποία, το 3111, αναλήφθηκε στους ουρανούς. Ο κύκλος κλείνει. Η ιστορία της Πόλης τελειώνει. Η ιστορία των εξερευνήσεων αρχίζει. Ξανά.

« ... Ποιό είναι τ' όνομά της;”
“Δεν έχει όνομα και δεν βρίσκεται πουθενά. Σου επαναλαμβάνω το λόγο που σ'την περιέγραφα: από τον αριθμό των πόλεων που μπορούμε να φανταστούμε πρέπει να αποκλείσουμε εκείνες που τα στοιχεία τους συναθροίζονται χωρίς να τα συνδέει κάποιο νήμα, χωρίς έναν εσωτερικό κανόνα, προοπτική, συνδιαλλαγή. Με τις πόλεις συμβαίνει ό,τι και με τα όνειρα: μπορούμε να ονειρευτούμε οτιδήποτε γεννάει η φαντασία, αλλά ακόμα και το πιο απροσδόκητο όνειρο είναι ένας οιωνός που κρύβει έναν πόθο ή το αντίθετό του, έναν φόβο. Οι πόλεις, όπως και τα όνειρα, είναι καμωμένες από πόθους και φόβους, ακόμα κι αν το νήμα της συνδιαλλαγής τους είναι μυστικό, οι κανόνες τους παράλογοι, οι προοπτικές τους απατηλές και το κάθε τι σ' αυτές κρύβει κάτι άλλο.[...] Αυτό που χαίρεσαι σε μια πόλη [...] είναι η απάντηση που δίνει σ' ένα σου ερώτημα.”»


Σπύρος Βρετός


ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ-ΠΗΓΕΣ

[1] Τα αποσπάσματα (με εξαίρεση την υποκατάσταση του Κουμπλάι Χαν από τον Αυτοκράτορα Μινγκ και του Μάρκο Πόλο από τον Φλας Γκόρντον) μεταγράφονται κατά λέξη από το βιβλίο Le Cittΰ Invisibili (1972) του Italo Calvino, σε μετάφραση Ε. Γ. Ασλανίδη & Σ. Καπογιαννοπούλου, Εκδόσεις Οδυσσέας, (C) 1982. Ο Flash Gordon δημιουργήθηκε το 1934 από τον Alex Raymond. Το 1951 την σκυτάλη πήρε ο Dan Barry.
[2] Paris au XXe Siecle, μυθιστόρημα του Jules Verne, το οποίο γράφτηκε το 1863 (την πρώτη χρονιά της συγγραφικής καριέρας του «πατέρα της επιστημονικής φαντασίας»), απορρίφθηκε από τον εκδότη του, εγκαταλείφθηκε από τον συγγραφέα και ανακαλύφθηκε, τυχαία, το 1994.
[3] L' Ile a hιlice (1895), μυθιστόρημα του Jules Verne.
[4] In the Year 2889, νουβέλα με την υπογραφή του Jules Verne, γραμμένη από τον γιό του Michel, δημοσιευμένη στην Αμερική, στα αγγλικά, το 1889. (Εκδόθηκε στα γαλλικά το 1890 με τίτλο La journee d' un journaliste americain en 2890).
[5] Metropolis (1926), κινηματογραφική ταινία του Fritz Lang σε σενάριο της Thea von Harbou.
[6] Berlin: Die Sinfonie der Grossstadt, [Βερολίνο: Η Συμφωνία της Μεγαλούπολης] (1927), ταινία του Walter Ruttman, σε σενάριο Karl Freund και Carl Mayer. Ασπρόμαυρο ντοκιμαντέρ (με στοιχεία υπόθεσης) που καταγράφει και περιγράφει ένα εικοσιτετράωρο από τη ζωή του Βερολίνου.
[7] The Time Machine (1895), μυθιστόρημα του H. G. Wells.
[8] Alphaville (1965), κινηματογραφική ταινία του Jean Luc Godard.
[9] «Lemmy Caution», σειρά του συγγραφέα Peter Cheyney (1896-1951).
[10] Hyperion (1989), The Fall of Hyperion (1990),
μυθιστορήματα του Dan Simmons.
[11] Dhalgren (1975),
μυθιστόρημα του Samuel Delany.
[12] Foundation (1951), Foundation and Empire (1952), Second Foundation (1953),
τριλογία του Isaac Asimov.
[13] Batman, κόμικ και σειρά graphic novels που εκδίδονται από την DC Comics από το 1939. Πρώτος σχεδιαστής ο Bob Kane (1939). Πρόσφατα «εικονογραφικά μυθιστορήματα» έχουν εκδόσει μεταξύ άλλων οι γραφίστες Frank Miller (The Dark Knight Returns, 1986), Brian Bolland (The Killing Joke, 1988) και Dave McKean (Arkham Asylum, 1989). Τον ήρωα (μετά από μια αφελή απόπειρα το 1966) ξαναζωντάνεψε κινηματογραφικά ο Tim Burton στο Batman (1989). Ακολούθησαν (μεταξύ άλλων): Batman Returns (1992), Batman Forever (1995) και Batman And Robin (1997).
[14] The City and the Stars (1956),
μυθιστόρημα του Arthur C. Clarke [πρώτη εκδοχή: Against The Fall of Night (1948)]
[15] The Heritage of Hastur (1975)
και άλλα μυθιστορήματα και συλλογές διηγημάτων από την σειρά Darkover της Marion Zimmer Bradley.
[16] Imajica (1991),
μυθιστόρημα του Clive Barker.
[17] The Steel Beach (1991),
μυθιστόρημα του John Varley, που εντάσσεται στην σειρά Eight Worlds.
[18] Triton (1976),
μυθιστόρημα του Samuel Delany.
[19] Nightwings (
τελική μορφή: 1969), κύκλος από τρεις νουβέλες του Robert Silverberg.
[20] Neuromancer (1984),
μυθιστόρημα του William Gibson.
[21] Blade Runner (1982),
κινηματογραφική ταινία του Ridley Scott, βασισμένη στο μυθιστόρημα του Philip K. Dick «Do Androids Dream of Electric Sheep?» (1968).
[22] The Wild Shore (1984), [23] The Gold Coast (1988), [24] Pacific Edge (1990),
που συναποτελούν το τρίπτυχο «Orange County» του Kim Stanley Robinson.
[25] The Caves of Steel (1954),
μυθιστόρημα του Isaac Asimov.
[26] 334 (
τελική μορφή: 1972), αρθρωτό μυθιστόρημα του Thomas Disch.
[27] The thirteenth floor (1999),
ταινία του Joseph Rusnak
[28] Abre los ochos (1998),
ταινία του Alejandro Amenabar. (Ξαναγυρίστηκε στα αγγλικά, στις ΗΠΑ, από τον Cameron Crow με τίτλο Vanilla Sky [2001]).
[29] Matrix (1999), ταινία των Larry & Andy Watchovsky
[30] eXistenZ (1999), ταινία του David Cronenberg
[31] Dark City (1997), ταινία του Alex Proyas.
[32] Cities in Flight (1955, 1957, 1958, 1962), κύκλος τεσσάρων μυθιστορημάτων του James Blish.

Δευτέρα 21 Αυγούστου 2017

Λουκιανός

Είδα στο φβ μια ανάρτηση και σκέφτηκα ότι μπορεί να την βρείτε ενδιαφέρουσα, όσοι γνωρίζετε τον Λουκιανό μόνο ως συγγραφέα του Ικαρομένιππου.

Έγραψε ο Δημήτριος Δημοσθένους Καρατόλιος.


Λουκιανός

Ο Λουκιανός ο Σαμοσατεύς (125 - 180 μ.Χ.) ρήτορας και σατιρικός συγγραφέας που έγραφε στην ελληνική γλώσσα. Ήταν ο δημιουργός του σατιρικού διαλόγου και από τους σημαντικότερους αττικιστές συγγραφείς της Δεύτερης σοφιστικής. 
Ο Λουκιανός ήταν Σύρος στην καταγωγή. Γεννήθηκε στα Σαμόσατα, πρωτεύουσα της Κομμαγηνής, στον άνω Ευφράτη της Συρίας, γύρω στο 125 μ.Χ. Εκεί έλαβε τη στοιχειώδη εκπαίδευση και πέρασε τα παιδικά του χρόνια. 
Επειδή είχε δείξει από μικρός κάποιο ταλέντο στην τέχνη, οι γονείς του τον έστειλαν μαθητευόμενο σε κάποιο θείο του γλύπτη. 
Η μαθητεία του δεν κράτησε πολύ· ο νεαρός Λουκιανός έσπασε από αδεξιότητα μια πλάκα και ο θείος του τον επέπληξε αυστηρά. Έτσι, εγκατέλειψε το εργαστήρι του θείου του και επέστρεψε στο σπίτι των γονέων του.







Ούτος Εκείνος 

Άγνωστος - ξένος μες στην Αντιόχεια - Εδεσσηνός 
γράφει πολλά. Και τέλος πάντων, να, ο λίνος 
ο τελευταίος έγινε. Με αυτόν ογδόντα τρία 
ποιήματα εν όλω. Πλην τον ποιητή 
κούρασε τόσο γράψιμο, τόση στιχοποιϊα, 
και τόση έντασις σ' ελληνική φρασιολογία, 
και τώρα τον βαραίνει πια το κάθε τι.- 
Μια σκέψις όμως παρευθύς από την αθυμία 
τον βγάζει - το εξαίσιον Ούτος Εκείνος, 
που άλλοτε στον ύπνο του άκουσε ο Λουκιανός. 

Κωνσταντίνος Π. Καβάφης



Η έντονη φιλομάθειά του τον έκανε να στραφεί στα γράμματα (στο έργο του Περὶ τοῦ ἐνυπνίου αφηγείται πώς ενισχύθηκε αυτή του η απόφαση μετά από όνειρο που είδε τη νύχτα της επιστροφής του στο σπίτι). Αφού μελέτησε τα ελληνικά, ξεκίνησε να μάθει τη ρητορική τέχνη στις ρητορικές σχολές της Ιωνίας. Στην Αντιόχεια άσκησε τη δικανική ρητορεία, που θεωρούνταν το κατώτερο είδος ρητορικής. Στη Σμύρνη σπούδασε τη σοφιστική (ή επιδεικτική) ρητορική, κυρίως ως μέσον προσπορισμού χρημάτων. Κατόπιν άρχισε να ταξιδεύει, επιδεικνύοντας τις ρητορικές του ικανότητες, σε διάφορες πόλεις της Μικράς Ασίας, της Ελλάδας, της Ιταλίας και της Γαλατίας. Ωστόσο, δεν έμενε ικανοποιημένος με τη ρητορική, και τελικά απογοητεύτηκε, θεωρώντας την ρηχή. Σε ηλικία 40 ετών, παράτησε την τέχνη του σοφιστή και στράφηκε στη φιλοσοφία. Σημαντική επίδραση είχε πάνω του η διδασκαλία του Πλατωνικού φιλοσόφου Νιγρίνου, τον οποίον εθαύμαζε. Πνεύμα κατεξοχήν ανήσυχο, εντρύφησε σχεδόν σε όλες τις φιλοσοφικές σχολές, αλλά τα φιλοσοφικά ρεύματα των Επικούρειων και των Κυνικών ήταν που προσέλκυσαν κυρίως τη συμπάθειά του. Θαύμαζε τη στάση ζωής των κυνικών φιλοσόφων, πράγμα που αντανακλάται στους χαρακτήρες πολλών διαλόγων του. Αντίθετα, αντιπαθούσε σφόδρα τους Στωϊκούς, ίσως για την πασίγνωστη τάση τους να ανακατεύονται στην πολιτική, το πομπώδες ύφος τους και τον δογματισμό τους.
Γενικά, ο Λουκιανός απεχθανόταν τους δογματισμούς, την αδιαλλαξία και τις ακραίες φιλοσοφικές διαμάχες, όπως και την επιτηδευμένη γλώσσα και τα σοφίσματα. Στο διάλογό του Ερμότιμος ή Περί αιρέσεων, καυτηριάζει τον δογματικό τρόπο σκέψης και την όλη ψυχολογία του "οπαδού" μιας σχολής, ενός ρεύματος ή μιας πίστης.
Το 165 μ.Χ. εγκαταστάθηκε στην Αθήνα, την "πρωτεύουσα του πνεύματος" της εποχής εκείνης. Εκεί ανέπτυξε τον ιδιαίτερο τρόπο γραφής του, χρησιμοποιώντας κατά κόρον τον λιτό και απέριττο διάλογο και τη χαριτολογία. Τα έργα του έχουν ένα κωμικό, πειρακτικό ύφος, που είναι το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του γνώρισμα. Συχνά όμως, ιδιαίτερα προς το τέλος της ζωής του, ο λόγος του γεμίζει με πικρία και σαρκασμό.
Καλλιέργησε σχέσεις με ισχυρούς ανθρώπους και γύρω στο 171 μ.Χ. ο Λουκιανός έφυγε από την Αθήνα, για να αναλάβει μια αξιόλογη και καλά αμειβόμενη θέση στον δικαστικό κλάδο της αυτοκρατορικής διοίκησης της Αιγύπτου, με προοπτικές για προαγωγή σε ανώτερες διοικητικές θέσεις. Πάντως οι ελπίδες του Λουκιανού για σταδιοδρομία στη δημόσια διοίκηση δεν επαληθεύτηκαν, καθώς η θητεία του επάρχου C. Calvisius Statianus, που τον είχε καλέσει στη θέση αυτή τερματίστηκε απότομα με την αποτυχία της επανάστασης του C. Avidus Cassius (στην οποία συμμετείχε και ο έπαρχος) το καλοκαίρι του 175 μ.Χ. οπότε ο Λουκιανός θα πρέπει τότε να επέστρεψε και πάλι στην Αθήνα.
Η τελευταία χρονολογική ένδειξη για τη ζωή του είναι το έτος 180 μ.Χ., κατά το οποίο πέθανε ο αυτοκράτορας Μάρκος Αυρήλιος, γεγονός που υποδηλώνεται στον Αλέξανδρος ή Ψευδόμαντις. Ο θάνατός του Λουκιανού θα πρέπει να τοποθετηθεί λίγα χρόνια αργότερα, κατά τη βασιλεία του αυτοκράτορα Κομμόδου (180-192 μ.Χ.)
Ο Λουκιανός έζησε σε μια εποχή κατά την οποία δεν αναπτύχθηκαν εντελώς καινούργιες φιλοσοφικές τάσεις, οι παλαιότερες όμως σχολές φιλοσοφίας εξακολούθησαν να υπάρχουν και να ασκούν σημαντική επίδραση στην πνευματική ζωή του ελληνορωμαϊκού κόσμου. Οι γνωστές φιλοσοφικές επιλογές και σχολές πυθαγόρειοι, πλατωνικοί, κυνικοί, περιπατητικοί, σκεπτικιστές, επικούρειοι, στωικοί , συνέχιζαν τη δράση και τη διδασκαλία τους, αλλά με την ευρεία διάδοση των διαφόρων απόψεων άρχισε να παρουσιάζεται το φαινόμενο του εκλεκτικισμού, δηλαδή η τάση να υιοθετεί κανείς επιμέρους απόψει από διαφορετικές φιλοσοφικές σχολές, επιλέγοντας τις διαδασκαλίες που τον ικανοποιούν και τον εκφράζουν. 
Όταν τον ρωτά η φιλοσοφία ποιο είναι το όνομά του, απαντά: «Παρρησιάδης Αληθίωνος του Ελεγξικλέους» και αμέσως παρακάτω λέει: «Μισαλαζών ειμι και μισογόης και μισοψευδής και μισότυφος και μισώ παν το τοιουτώδες είδος των μιαρών ανθρώπων», ενώ στην Θεών εκκλησία αναφέρει: «Αξιώνω, Δία, να μου επιτρέψεις να μιλήσω με παρρησία. Δεν θα μπορούσα άλλωστε να μιλήσω διαφορετικά. Επικρίνω τα πάντα και λέω φανερά την άποψή μου, χωρίς να φοβάμαι κανένα ή να αποκρύπτω τη γνώμη μου από ντροπή. Έτσι οι πολλοί με θεωρούν ιδιαίτερα δυσάρεστο και εκ φύσεως συκοφάντη και με αποκαλούν δημόσιο κατήγορο». 
Το πιο εκπληκτικό σχετικά με τον τρόπο γραφής του Λουκιανού είναι το πόσο έντεχνα χειρίζεται την ελληνική γλώσσα, ακόμη και την Αττική διάλεκτο, δεδομένου ότι δεν ήταν ( ; ) η μητρική του γλώσσα. Μελέτησε την Αττική διάλεκτο με τόση φροντίδα, ώστε έγινε κύριος πολλών γραμματικών τύπων και μπορούσε να εκφράζεται με ακρίβεια και σαφήνεια. Διακρίνεται για τη διαύγεια και την παραστατικότητα του ύφους του, ιδιαίτερα στις περιγραφές. Ωστόσο, ο Λουκιανός δεν περιορίζεται στο να μιμείται τη φόρμα και τους εκφραστικούς τρόπους των συγχρόνων του και των παλαιότερων συγγραφέων. Από νωρίς αναπτύσσει ένα ιδιαίτερα προσωπικό και αναγνωρίσιμο είδος λόγου. Χρησιμοποιεί κατά κόρον τον διάλογο για να σατιρίσει, να καυτηριάσει και να αναπτύξει τα θέματα που τον απασχολούν. Είναι ένας διάλογος λιτός και γεμάτος χαριτολογίες, απαλλαγμένος από τα περίτεχνα και πομπώδη σχήματα λόγου που συναντά κανείς συχνά σε φιλοσοφικούς διαλόγους. Ο Λουκιανός απεχθάνεται την εξεζητημένη χρήση της γλώσσας, τα παραφορτωμένα ρητορικά σχήματα, τη σοβαροφάνεια και την άμετρη χρήση της Αττικής διαλέκτου (υπεραττικισμός), και δεν χάνει ευκαιρία να τα σατιρίσει. Στα έργα του συχνά χλευάζει τους φιλοσόφους και τους ρήτορες για τον γεμάτο στόμφο λόγο τους, αντλώντας πιθανότατα και από τα προσωπικά του βιώματα ως ρήτορα κατά την νεότητά του. Μια ακόμη τολμηρή καινοτομία του Λουκιανού είναι ότι ανέμειξε πεζό με ποιητικό λόγο. Οι διάλογοί του συχνά διανθίζονται με εκλεκτά ποιητικά αποσπάσματα και παροιμιώδεις φράσεις, που δίνουν ζωντάνια στη ροή του κειμένου.
Ο λόγος του Λουκιανού είναι αιχμηρός και διεισδυτικός. Με μεγάλη οξύνοια αποκαλύπτει και καυτηριάζει τα σφάλματα των συγχρόνων του: τη διαφθορά των ηθών, την κενοδοξία των φιλοσόφων, τη σχολαστικότητα των γραμματικών καθώς και τη δεισιδαιμονία και τη μωρία του απλού λαού. Απέναντι σε όλα τούτα τοποθετεί το ελληνικό ιδεώδες, το μέτρον ως φιλοσοφημένη στάση ζωής. 
Ο Λουκιανός αντιπαθούσε την αστρολογία (βλ. Ἀλέξανδρος ή Ψευδόμαντις) και τις νέες μυστικιστικές τάσεις της εποχής του όμως ο σκεπτικισμός του κατευθύνεται κυρίως κατά της λαϊκής δεισιδαιμονίας και της παραδοσιακής θρησκείας. Την τελευταία την αντιμετωπίζει με ορθολογικό πνεύμα. Συχνά ειρωνεύεται τις υπερβολές της μυθολογίας, όπως αυτή εκφράζεται στην ποίηση, και δε διστάζει να θίξει ακόμη και "ιερά τέρατα" της ποιητικής παράδοσης, όπως ο Όμηρος. Στην τάση του προς απομυθοποίηση είναι εμφανείς οι επιρροές που δέχτηκε από την Επικούρεια φιλοσοφία. Συχνά καταλογίζεται στον Λουκιανό ότι ασκεί κριτική χωρίς ουσιαστικά να προτείνει λύσεις, ότι "γκρεμίζει" χωρίς να οικοδομεί κάτι νέο στη θέση των αξιών που αποκαθηλώνει. Μπορεί ωστόσο να υποστηρίξει κανείς ότι με την κριτική του οδηγεί τον αναγνώστη σε μια πιο σοβαρή και υπεύθυνη στάση ζωής, στην πορεία για την εξεύρεση λύσεων.

Έργα του Λουκιανού
Σήμερα, αποδίδονται στον Λουκιανό 82 βιβλία, μερικά από τα οποία θεωρούνται νόθα ή αμφισβητούμενα, ενώ το έργο του Σώστρατος που αναφέρεται ότι έχει γράψει στο «Δημώνακτος βίος» δεν σώζεται. Στο έργο του κυριαρχούν οι διάλογοι. Ανάλογα με τη φύση τους, τα έργα του κατατάσσονται στις παρακάτω κατηγορίες:

Μελέτες ή επιδεικτικοί λόγοι
Αυτά είναι έργα που έγραψε ο Λουκιανός κατά την περίοδο που ασκούσε τη ρητορική, και γενικά δεν είναι αντιπροσωπευτικά του ύφους που ανέπτυξε αργότερα. Αυτά είναι: Τυραννοκτόνος, Φάλαρις, Ἀποκηρυττόμενος, Μυίας ἐγκώμιον, Δίκη συμφώνων, Ἡρόδοτος ή Ἀετίων, Ζεῦξις, Περὶ τοῦ οἴκου, Περὶ τοῦ ἐνυπνίου, Πρὸς τὸν εἰπόντα Προμηθεὺ εἶ ἐν λόγοις.

Διάλογοι
Αυτοί διαιρούνται σε πολλές κατηγορίες, ανάλογα με το ύφος, το περιεχόμενο και την περίοδο που γράφτηκαν.
Αρχικά, έχουμε κωμικούς και σατιρικούς διαλόγους, που διακωμωδούν την ανθρώπινη ευπιστία και δεισιδαιμονία, την λαϊκή πίστη στους θεούς, τις φιλοσοφικές διενέξεις μεταξύ των διαφόρων σχολών και την απάτη των σοφιστών. Τέτοιοι διάλογοι είναι: Θεῶν διάλογοι, Προμηθεὺς ή Καύκασος, Ἐνάλιοι διάλογοι, Νεκρικοί διάλογοι, Εταιρικοί διάλογοι, Θεών εκκλησία, Κατάπλους, Χάρων ή Επισκοπούντες, Ἰκαρομένιππος ή Υπερνέφελος, Ζεὺς τραγῳδός, Ζεὺς ἐλεγχόμενος, Δὶς κατηγορούμενος, Τίμων ή Μισάνθρωπος, Τὰ πρὸς Κρόνον, Ποδάγρα, τραγωδία σε σατιρικό ύφος
Άλλοι διάλογοι αφορούν φιλοσοφικά θέματα ή την ίδια τη φιλοσοφία και τον τρόπο που ασκείται από τους φιλοσόφους. Σε δύο μόνον διαλόγους ο Λουκιανός στάθηκε ευνοϊκός απέναντι σε φιλοσόφους που τον γοήτεψαν: Νιγρίνος, Δημώνακτος βίος
Στην πλειονότητα των διαλόγων, οι δάσκαλοι της φιλοσοφίας γελοιοποιούνται ανελέητα:
Βίων πρᾶσις, Ἁλιεύς, Συμπόσιον ή Λαπίθαι, Περί παρασίτου, ότι τέχνη η παρασιτική
Μεγαλύτερο βάθος και σοβαρότητα έχει ο διάλογός του Ἑρμότιμος, όπου κατακρίνει τον δογματικό τρόπο σκέψης. Ο διάλογος Κυνικός είναι πολύ υποδεέστερος, σε βαθμό να εκφράζεται η άποψη ότι δεν γράφτηκε από τον Λουκιανό. Άλλοι διάλογοι της κατηγορίας αυτής είναι: Ἀνάχαρσις ή Περί γυμνασίων, Τόξαρις, Σκύθης, Εἰκόνες, Ὑπὲρ τῶν εἰκόνων
Έχουμε επίσης τους Ἑταιρικούς διαλόγους, δηλ. διαλόγους μεταξύ εταιρών. Αυτοί είναι ανάλαφροι και χαρακτηρίζονται από την έμφαση σε "καθημερινά" ζητήματα και ασχολίες - τα "μικροπράγματα" της ζωής, θα μπορούσαμε να πούμε. Ο Λουκιανός βάζει την καθημερινότητα στο "μικροσκόπιο" και την εξετάζει με ιδιαίτερα κριτικό, αλλά αυτή τη φορά καλοσυνάτο, πνεύμα. Τέλος, έχουμε διαλόγους που χαρακτηρίζονται από έντονη πικρία και δηκτικότητα, οι οποίοι γράφτηκαν κυρίως προς το τέλος της ζωής του. Εδώ ο Λουκιανός, υιοθετώντας το παρατσούκλι Λυκίνος, γίνεται και ο ίδιος πρόσωπο του διαλόγου και επιτίθεται προσωπικά σε συγκεκριμένα άτομα. (Το παρωνύμιο αυτό το χρησιμοποιεί και στον Ἑρμότιμο). Τέτοιοι διάλογοι είναι: Ψευδοσοφιστής, Λεξιφάνης, Εὐνοῦχος, Δραπέται, Φιλοψευδής
Έχουμε επίσης τα για έργα με τη μορφή επιστολής που γράφτηκαν από τον Λουκιανό κατά την ώριμη ηλικία του και στηλιτεύουν πρόσωπα και καταστάσεις. Σ' αυτή την κατηγορία ανήκουν: Περὶ τῶν ἐν μισθῷ συνόντων, Ἀπολογία, Πῶς δεῖ ἱστορίαν συγγράφειν, Περὶ τῆς Περεγρίνου τελευτῆς, Ἀλέξανδρος ή Ψευδόμαντις, Ῥητόρων διδάσκαλος, Ψευδολογιστής, Πρὸς τὸν ἀπαίδευτον καὶ πολλὰ βιβλία ὠνούμενον. 

Μυθιστορήματα
Ἀληθὴς ἱστορία ή Ἀληθῆ διηγήματα : Πρόκειται για παρωδία των ταξιδιωτικών μυθιστορημάτων που ήταν αγαπητά κατά τους Αυτοκρατορικούς χρόνους, ένα είδος "σατιρικής φαντασίας", θα λέγαμε σήμερα. Πραγματεύεται ένα φανταστικό ταξίδι στη Σελήνη, την οποία ο Λουκιανός παρουσιάζει κατοικημένη από αλλόκοτα όντα.
Λούκιος ή Όνος : Ο Λούκιος ή Όνος είναι μία μυθιστοριογραφία με τη μορφή της παρωδίας με πολλά λαϊκά στοιχεία, με φραστική ελευθεροστομία και σκαμπρόζικες σκηνές. Σατιρίζονται η μαγεία, η μετεμψύχωση, οι περιπλανώμενοι «ιερείς» της «Συρίας θεού» που τους συναντούμε και στο ομώνυμο έργο και η σεξουαλική απληστία μερικών γυναικών.
Στην Παλατινή Ανθολογία σώζονται περί τα σαράντα επιγράμματα επιγραφόμενα με το όνομα του Λουκιανού, αλλά πολλά απ' αυτά αμφισβητούνται.

Ο Λουκιανός ήταν ένας αποστάτης της σοφιστικής. Και όχι μονάχα αυτό. Αποστάτης έγινε και ο Δίων ο Χρυσόστομος, αλλά ο Φιλόστρατος τον βιογραφεί με τα επαινετικότερα λόγια. Όμως Ο Λουκιανός γελοιοποίησε όσο μπορούσε τη σοφιστική που είχε απαρνηθεί. Η θέση του είναι στην ιστορία της σάτιρας και όχι της σοφιστικής. Η σιωπή συνεχίζεται ως το τέλος των αρχαίων χρόνων. Μικρές αναφορές κάνουν ο Ισίδωρος ο Πηλουσιώτης και ο Ευνάπιος. Ο αυτοκράτορας Ιουλιανός που έγραψε τα σατιρικά Αντιοχικός ή Μισοπώγων και Συμπόσιον ή Καίσαρες είχε ενδιαφερθεί για το έργο του Λουκιανού.
Άξιος μιμητής του Λουκιανού υπήρξε ο Θεόδωρος Πρόδρομος ή Πτωχοπρόδρομος (πρώτο μισό του 12ου αι.), που εκτός από τα άλλα έγραψε και σατιρικά ποιήματα και σατιρικους διαλόγους. Η μίμηση του Λουκιανού είναι πολύ φανερή στους διαλόγους Αμάραντος ή Γέροντος έρωτες και Βίων πράσις ποιητικών και πολιτικών. Από τις σημαντικότερες και γνωστότερες απομιμήσεις του Λουκιανού είναι οι σάτιρες Τιμαρίων ή Περί των κατ΄αυτόν παθημάτων (του 12ου αιώνα). Και οι δύο μιμούνται τη λουκειάνεια Νεκυομαντία. 
Όμως η πλατύτερη και βαθύτερη επίδραση του Λουκιανού άρχισε από τους αιώνες της Αναγέννησης. Ο σατιρικός των Σαμοσάτων μεταφέρθηκε τότε πλησίστιος από τη βυζαντινή Ανατολή στην ουμανιστική Δύση. Τον 15 αι. έγιναν οι πρώτες μεταφράσεις έργων του Λουκιανού. Τα μεταφράζουν ονομαστοί Ιταλοί ουμανιστές, όπως ο Lapo di Castilioncio, ο G.F. Poggio, ο Guarino της Βερόνας κ.α. Αλλά το όνομα του Λουκιανού συνδέθηκε και με τους δυο διασημότερους του Ουμανισμού των χρόνων αυτών, με τον Ολλανδό Έρασμο και τον Άγγλο Τόμας Μουρ. Από νωρίς και οι δυό έδειξαν ιδιαίτερη προτίμηση στα έργα του αρχαίου σατιρικού. Ο Έρασμος μετέφρασε στα λατινικά σε συνεργασία με τον Τόμας Μουρ πολλά έργα του Λουκιανού μεταξύ των οποίων τον Αποκηρυττόμενο και τον Τυραννοκτόνο.
Και στη Ρωσία υπήρξε μεγάλο ενδιαφέρον για τα έργα του Λουκιανού. Είχαν αρχίσει να τα μελετούν και να τα μεταφράζουν στα ρωσικά. Πρώτος μετέφρασε έναν Νεκρικό διάλογο ο ονομαστός επιστήμονας και συγγραφές Μιχαήλ Λομονόσοφ (1711-1765). Μεταφράσεις των Νεκρικών διαλόγων δημοσιεύονται στα σατιρικά περιοδικά του 18ου αιώνα. Η μεταφραστική αυτή δραστηριότητα για την πλατύτερη διάδοση των έργων του Λουκιανού συνεχίστηκε και στον επόμενο αιώνα και συνεχίζεται έως τις μέρες μας (εκδόσεις μεταφρασμένων έργων του 1915, του 1920, του 1935, του 1955)

Τετάρτη 14 Ιουνίου 2017

8 ταινίες ΕΦ από τα παλιά

Αγαπητοί φίλοι,
Σας προωθώ έναν σύνδεσμο σχετικά με το 8ο φεστιβάλ Βωβού Κινηματογράφου, όπου προβάλλονται ταινίες επιστημονικής φαντασίας που ίσως να σας ενδιαφέρουν.
Η είσοδος είναι ελεύθερη και το φεστιβάλ διαρκεί από 24 Ιουνίου μέχρι 1 Ιουλίου.
Βάσω Χρήστου

Δευτέρα 5 Ιουνίου 2017

Θερινή συνεστίαση 2017

Αγαπητοί φίλοι,
καθώς άλλη μια σεζόν πλησιάζει στο τέλος της, έρχεται η ώρα να διακόψουμε επίσημα και για το καλοκαίρι.
Θα αποχαιρετιστούμε, όπως πάντα, με τη θερινή συνεστίαση και όλη τη σχετική διασκέδαση στη δροσερή αυλή του Γιώργου και της Αντωνίας Κατσαβού στου Παπάγου (Γ. Μπλέσσα 32), το Σάββατο 17 Ιουνίου και ώρα περίπου 21:00.
Το φαγοπότι βασίζεται στις συνεισφορές μας. Η πείρα λέει ότι όλα τρώγονται και πίνονται κι ότι ποτέ δεν μείναμε παραπονεμένοι σε συνεστίαση, αλλά θυμίζουμε τα πιθανά είδη που θα χρειαστούμε:
Ορεκτικά (μεζεδάκια, πιτάκια κλπ), 
Κύρια πιάτα (κρέας, κοτόπουλο, μπιφτέκια, κεφτεδάκια, ρύζι, πατάτες, πίτες), 
Σαλάτες παντός είδους (και οι απλές πράσινες και δροσερές, είναι πολύ ευπρόσδεκτες), 
Γλυκά και Παγωτά. (Στα παγωτά, ίσως πρέπει να είμαστε φειδωλοί, μην τυχόν και δεν υπάρχει χώρος στην κατάψυξη).
Επίσης,Ποτά (Κρασιά, μπύρες) και Αναψυκτικά. Αυτά είναι καλά να φτάσουν κρύα και αν υπάρχει και ψυγειάκι με παγοκυψέλες ή παγάκια, ακόμα καλύτερα.
 
Έχουμε αρκετό χρόνο για να σκεφτούμε τι θα φέρουμε. Απλώς, για την καλύτερη οργάνωση, παρακαλούμε να απαντήσετε σ' αυτό το mail (ή να επικοινωνήσετε με την Αντωνία) δηλώνοντας τον αριθμό των ατόμων για να κανονιστούν τα τραπέζια και οι καρέκλες στην αυλή.
Ελπίζουμε να σας δούμε όλους από κοντά.
Για όσους δεν τα καταφέρουν, ΚΑΛΟ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ, και σας αναμένουμε σε επόμενή μας συνάντηση.
Εκ μέρους του Δ.Σ.
Βάσω Χρήστου

Κυριακή 28 Μαΐου 2017

Ανάγνωση διηγήματος, C28-v-2017

Αγαπητοί φίλοι,
η ΑΛΕΦ έχει τη χαρά να σας προσκαλέσει 

την Κυριακή 28 Μαΐου 2017 και ώρα 19:30

στη Βιβλιοκαφετέρια ΕΝΑΣΤΡΟΝ (Σόλωνος 101) 

στην ανάγνωση του διηγήματος του μέλους μας Τώνη Κούζιτς 

"Το Πνεύμα του Συγγραφέα".
Ελάτε να συναντηθούμε, 
ν' ακούσουμε ένα διήγημα με πολύ ισορροπημένη αίσθηση του χιούμορ, 
να κουβεντιάσουμε με τον συγγραφέα, και, φυσικά, 
να πιούμε όπως πάντα τους καφέδες και τα ποτά μας σ' ένα ευχάριστο και χαλαρό περιβάλλον.
Η τελευταία συνάντησή μας για τη φετινή σεζόν θα είναι η θερινή συνεστίαση, 
για την οποία θα ακολουθήσει ανάρτηση με τις λεπτομέρειες.

Εκ μέρους του Δ.Σ. της ΑΛΕΦ
Βάσω Χρήστου